Dostępność cyfrowa – to się po prostu opłaca!

Dostępność produktów cyfrowych (ang. accessibility) to ostatnio niesamowicie modne słowo. Gdziekolwiek nie nadstawi się uszu w świecie IT, słyszy się dostępność tu, tam, wszędzie i tak w koło Macieju. No ale, z czym właściwie się to je i czym jest ta słynna dostępność?

Dostępność, jak sama nazwa mówi, powoduje, że stworzony produkt cyfrowy jest możliwy do użycia przez każdego, niezależnie od ograniczeń danej osoby. Czyli typowy Kowalski będzie w stanie wejść na naszą stronę czy aplikację i wyklikać co potrzebuje, ale taką samą możliwość będzie miała osoba z ograniczonym widzeniem (lub zupełnym jego brakiem), niesłysząca, czy po prostu starsza (a przypominam, każdy z nas kiedyś będzie należał do tej grupy). 

Najczęściej jednak niedoświadczeni lub nieświadomi businessmani i businesswoman, brutalnie mówiąc, marginalizują lub całkowicie bagatelizują potrzeby dostępności produktów, twierdząc, że osoby o szczególnych potrzebach nie są ich grupą docelową i nie będą się „zabijać” dla tych kilku procent. Tylko, że te kilka procent to ponad miliard osób na świecie (według WHO), a w samej Polsce 4,7 miliona obywateli (mówiąc tylko o osobach z różnymi formami niepełnosprawności, bez wliczania osób starszych).

No ale dobra, uznajmy, że żadna z tych prawie 5 milionów osób teoretycznie nie jest w grupie docelowej dla danego produktu. Więc dlaczego się tak czepiam i nawijam o tej dostępności, skoro nie jest potrzebna? Ano dlatego, że dostępność to nie tylko zapewnienie sobie większej liczby klientów. Za tym idzie znacznie więcej. A żeby zachęcić was do dalszego czytania – wdrożenie dostępnych produktów cyfrowych przekłada się na HAJS!

Jak nie płacić za brak inkluzywności, czyli normy Europejskie

Wszystkie Państwa Unii Europejskiej (tak, Polska się wlicza), przyjęły dyrektywę 2019/882 (streszczenie tutaj), nazywaną Europejskim Aktem Dostępności, według której do 28 czerwca 2025 roku większość produktów i usług cyfrowych musi spełniać standardy dostępności w zgodzie z normami WCAG 2.1.

WCAG 2.1 – zbiór wytycznych dotyczących wdrażania produktów cyfrowych kwalifikujących się jako dostępne, w myśl 4 zasad: postrzegalności, funkcjonalności, zrozumiałości i solidności. Wśród nich można znaleźć zalecenia dotyczące: 

• kontrastu i wielkości elementów, 
• formatowania tekstu, 
• audiodeskrypcji, 
• ułatwień nawigacji,
• możliwości odczytu na różnych urządzeniach, również tych wspierających (np. czytniki ekranu)
• prostoty i zrozumiałości treści

i wiele innych…Treść tych norm możesz znaleźć na przykład tutaj

Dyrektywa ta odnosi się do multum rozwiązań cyfrowych, jednak nie ma zastosowania do stron czy treści nieaktualizowanych po dniu 28 czerwca 2025 i do mikroprzedsiębiorstw świadczących usługi. Czyli jeśli planujesz zlikwidować biznes czy zbankrutować do tego deadline’u albo nie masz ochoty się rozwijać, to nie musisz się bawić we wdrażanie tych dziwnych zaleceń 😉 Jednak jeżeli myślisz o dalszym rozwoju, wdrożenie wytycznych dyrektywy pozwoli ci uniknąć dodatkowych kosztów związanych z brakiem wprowadzonych regulacji czy nawet procesami. A ustalmy, nikomu nie uśmiecha się prowadzenie biznesu z urzędnikami dyszącymi na karku.

Skalowanie biznesu, czyli dostępność a pozycjonowanie

SEO – piękne sformułowanie znane każdemu marketingowcowi. Kto bowiem nie chce, aby jego strona znajdowała się na samym szczycie haseł wyszukiwarki? Jeśli SEO nie jest ci obce lub obojętne, to dostępność też nie powinna. Zastosowanie norm dostępności wpływa w znacznej mierze na pozycjonowanie twojej strony. Oba te pojęcia (SEO i dostępność) fokusują się na optymalizacji stron internetowych i ulepszeniu doświadczeń użytkowników. Wdrożenie dostępnego produktu ulepsza metryki SEO takie jak: czas spędzony przez użytkownika na stronie, ruch organiczny czy współczynnik odrzuceń (czyli zmniejsza ilość razy, kiedy klient zdecydował się wyjść ze strony przed wykonaniem pożądanej przez nas akcji, na przykład zakupu). A dzieje się tak dlatego, że znaczna część zaleceń dotyczących dostępności jest jednocześnie najlepszymi praktykami SEO. Zaliczyć tu można elementy jak: 

• czysty i zorganizowany kod, 
• odpowiednie użycie nagłówków i stylów tekstowych, 
• prosta i klarowna nawigacja, 
• teksty zastępcze dla obrazów 
• czy zwyczajnie – odpowiednia prezentacja treści na stronie (bo każdy lubi, kiedy jest ładnie i czytelnie).

Konkurencyjność biznesu, dzięki dbaniu o klienta

Jeśli twój biznes nie jest jedynym w tej kategorii na rynku, to wiesz doskonale, że musisz “walczyć” o klientów i widoczność. SEO to tylko jedna ze składowych budowania rozpoznawalności. Natomiast kiedy dodatkowo zadbasz o zaspokojenie specyficznych potrzeb klientów, zdecydowanie zyskasz w oczach użytkowników, szczególnie jeśli twoja konkurencja nadal tego nie zrobiła. Kto nie chciałby przyciągnąć dodatkowych 5 milionów klientów i promować siebie jako marka empatyczna i inkluzywna? A pamiętając o marketingu szeptanym – jeżeli jedna więcej osoba będzie zadowolona z twoich usług, prawdopodobnie powie o tobie kolejnym potencjalnym klientom. Win-win

Dostępność nie jest tylko dla osób niepełnosprawnych

Tutaj jest najtrudniejsza rzecz, z której niewiele osób zdaje sobie sprawę – wdrożenie norm accessibility to nie jest tylko zadbanie o osoby trwale niepełnosprawne. Tak naprawdę zyskuje każdy użytkownik. A żeby ci ułatwić zrozumienie tematu:

• czy zdarzyło ci się jechać środkiem transportu bez słuchawek i miałeś/-aś potrzebę obejrzenia czegoś w tym czasie? Nie chcąc denerwować współpasażerów prawdopodobnie odłożyłeś/-aś to na później. Czy nie chciałbyś/chciałabyś wtedy mieć możliwości skorzystania z innej formy przedstawienia treści niż dźwięk? 
• Może kierowałeś/-aś kiedyś samochodem chcąc jednocześnie kliknąć coś na telefonie, ale ten przycisk był uparcie za mały? (choć nie polecam używać telefonu w trakcie jazdy) Czy nie fajnie byłoby mieć możliwości powiększenia treści?
• Próbowałeś/-aś się zarejestrować, ale ciągle było coś nie tak w formularzu i nikt ci nie powiedział gdzie i dlaczego, a jedyne co dostałeś/-aś to komunikat – że musisz poprawić błędy (tylko jakie?!). Przydałoby się jasne wytłumaczenie, nieprawdaż?
• Czy próbowałeś/-aś obejrzeć coś na telefonie w pełnym słońcu? Bez odpowiedniego kontrastu na ekranie wydaje się to prawie niemożliwe

To tylko część z przykładów, kiedy każdy z nas mógłby skorzystać z ułatwień dostępności i gdzie zadbanie o standardy accessibility ułatwi życie nie tylko osobom niepełnosprawnym, ale także wspomnianemu na początku typowemu Kowalskiemu.

Oczywiście temat nie jest wyczerpany i można by było godzinami dyskutować o dostępności, wartościach jakie dostarcza, standardach wdrożenia i przykładach wykorzystania. Szczególnie, że ten temat wraca jak bumerang i możesz się spodziewać, że niedługo znowu o nim usłyszysz. Mam jednak nadzieję, że udało mi się zwiększyć świadomość o dostępności, rozbudzić twoją ciekawość, a może nawet zachęcić do podjęcia pierwszego kroku do zadbania o inkluzywność biznesu cyfrowego.

Zagłęb się w temat:

https://www.gov.pl/web/dostepnosc-cyfrowa/

https://kinaole.co/dostepnosc-ecommerce/

https://www.w3.org/Translations/WCAG21-pl/

https://widzialni.org/